Identificassion dij strument musicaj stòrich dla
mùsica popolar
piemontèisa

Oltra a strument che a son pì caraterìstich dla coltura religiosa, come ël SALTERI oppura ëd difusion geografica pì general come ël LUT e la VIELA, jë strument tìpich dla mùsica popolar piemontèisa a son l’ARMÒNI (CASSIÒT TIRA E POSSA), prima diatonich e peui semi-diatonich o SEMITON. A-i é peui la VIÒLA DIJ BÒRGNO, o semplicement VIOLA, ël VIOLIN o VIOLON, la CORNAMUSA o PIVA, ij FLÀUT an n’anfinità ëd variant e combinassion. Tra costi a l’é bin conossuva la cobia PÌFER (oboè popolar) e FISA (Fisarmònica cromatica). Da nòté come l’armòni a ven-a cromàtich an conseguensa dle esigense neuve dël Sécol XX, valadì come a sia pì nen né diatònich né semi-diatònich, ma a fassa ormai sempi l’istessa nòta deurbend e sarand ël sofièt.

​

Ël temp stòrich ambrassà dal nòstr museo a peudrìa esse bin largh:

​

a)       Preistòria e Protostòria con strument ancestraj, che a livel popolar a

          peudrìo esse restà ant la tradission fin aj nòstri dì.

​

b)      Strument medievaj, rinassimentaj e baròch.

​

c)       Strument elaborà o rielaborà ant l’ëutsent e an prinsìpi dël Neuvsent.

​

d)      Strument sucessiv e dël dì d'ancheuj.

 

 

    Jë strument dl’Eutsent (part c) a son coj che da na mira a son rivà a la massima potensialità e da l’àutra a son stàit j’ùltim a esse otimisà për soné an manera specifica le mùsiche tradissionaj. As peud avèine na preuva scotand na banda musical o n’orchestra dij nòstri dì quand a sërchèissa ëd compagné ij baj tradissionaj piemontèis (Corenti, Brando, etc). Anche coj che as n’antendo nen ëd mùsica a peudo percepì che la sonorità otenibila a l’é diferenta. Son për mancansa dël ghëddo dij strument dedicà e dla tradission. Jë strument che as usavo e as uso ancora adess për ij baj tradissionaj a son dzortut coj dij perìod marcà belessì dzora an (b) e (c). A va però considerà che jë strument marcà an (b) a son squas totalment sparì e a esisto adess mach pì come riprodussion e interpretassion dj’originaj. Ëd costi originaj i l’oma purtròp mach pì dle figure (scolture e miniature medievaj, dipint, etc.).

Da la mira dla testimoniansa coltural, stòrica e museal a l’é quindi evident come a sio da valorisé e guerné con cura e atension tùit jë strument, musicaj originaj indicà an (b) e (c), che a van dai temp medievaj al prinsipi dël Sécol che a fa XX.

 

    Le colession dë strument, catàlogh d’época, partiture e dj’àit papé che a ven-o proponù an cost museo a trato dzortut dë strument fabricà o rielaborà ant ël Sécol che  a fa XIX o an prinsipi dël Sécol XX. A son an bon-a part strument arferì a l’area piemontèisa e a son coredà da na documentassion che a spiega ël contest stòrich e coltural. As part da quèich rassa particolar come Cantaran-a, Lut, Violon, Salteri e la Viola. Costa an particolar a l’é d’amportansa granda për l’argoment dël museo. As continua peui con la part central dla colession, costituìja da vaire desen-e ëd pressios e antìch Armòni Diatònich, për peui passé ai Semiton. As continua con le prime Fisarmòniche Cromatiche, ancora a boton, e as passa peui a cole che a son le prime stòriche Fise a piano. Cos-ci a l’é ël passage stòrich che a lassa ël pòst a a dj’àit museo dedicà a la Fisarmònica.   

 

   Tùit jë strument a son originaj e për bon-a part a son fonsionant. Për decision tematica dël museo, jë strument esponù a son për la pì part ëd fabricassion piemontèisa o comsëssia ëd probàbil circolassion an Piemont. Certedun-e dle marche a son pòch o gnente conussue perchè costituìje da aprendista che as butavo peui a travajé da soj. Për coste cite marche a l’é stàit an quèich cas studià la stòria con perìod d’atività e scòla artigian-a ëd riferiment o orìgin.