Ant ël contest ëd cost museo as dòvra l’espression “mùsica popolar piemontèisa” antendend tute cole forme musicaj, sia tali e quàl che d’acompagnament për danse e baj, che a van da l’época Longbarda (ann 570 për ël Piemont) e Franca (ann 773) al Bass Medioev, al Rinassiment, al Baròch, a l’época Romantica fin a la fin dl’Eutsent e a la dësmentia con ël Neuvsent.

 

    Le mùsiche a l’han guernasse dzortut travers ij baj (valadì danse). A fa riferiment an cost argoment la relassion d’Enzo G. Conti presentà al convegn “Stòria e Folclor dël Monfrà”, Carpnèj, ann 2006.

​

• Mùsiche e baj che a fan part dla tradission d’ësquas tut ël Piemont:

  • MONFRIN-A (monferin-a, monfrinòta)

  • CORENTA d'origin preroman-a e consolidà an Época  Longbarda.

 

• Mùsiche e baj che al dì d’ancheuj a son tìpich d’aree geografiche specifiche, anté che l’isolament a l’ha përmetù che as guernèisso, ma che probabilment an época stòrica, prima dël Sécol XIX, a-i ero slargà bin ëd pì an teritòri piemontèis.

  • Val Varaita. Gigo, courento, countradanso, bouréo, tresso, tour, rigoulet, ghihouno, cadri, pountarelo, baletas, camaigro, courento doubio, calissoun, asus-ain, tolo, cousteòles, rigoudin, gamaoucho, troumpezo, moulinet, balet, mesquio.

  • Val Vermenagna. Courenta, balet.

  • Val Maira. Courento dla rocho.

  • Val Pò. Giga, bouréa.

  • Val Germanasca, San Martin e Chison. Courento, boure, spouzino, spouzin, badouaezo, countrodanso, rigoudun, lou bal da sabre.

  • Val ëd Susa. Danse dij spadonar.

  • Vaj ëd Lans. Courenda, courenda dij set sàut, brandou, branlo.

  • Vaj apenìniche dle “quatr provinse” (Lissandria, Genova, Pavia, Piacensa). Monferina, alessandrina, giga a doj, giga a quatr, perigordin, pian-a, bisagna, sestrina, pòvra dòna.

  • Roé, Langhe e Monfrà. Brando, sbrando, monfrin-a, borea, borèja, corenta, corenton.

  • Ròcagrimalda. Corenta dij botaj, danse rituaj dël Carlevé: lachera, giga, calisson, baligordin o poligordin.

  • Val Vigéss. Monfrina, danse rituaj dël Carlevé: matozìnàa, bal d’ul tràpola.

  • Ivrèja. Danse rituaj dël Carlevé: dian-a, monfrin-a, piferata.

 

• Mùsiche e baj piemontèis “da sala” documentà an edission a stampa o an manoscrit antich.

  • MONFRIN-A, LISSANDRIN-A, PIEMONTÈISA, GIGA, PERIGORDIN, CONTRADANSA, QUADRIJA, GALÒP, PACHIOTIN-A, ALEMANDA, BOREA, CORENTA, etc.

​

 

 

 

 

​

  A son quindi comprèise le rèis protostòriche europenghe, dzortut cole Selt-Lìgur e Gàliche. Coste a son comun-e a vàire region europenghe e a s’esprimo an diverse e specìfiche variant locaj.

 

    Riguard a lòn che a veulo dì coste danse, pur con vaire robe ancora da s-ciairì, i arportoma belessì sota dij considerassion anteressante.

​

    Parèj ël RIGODON a mosta ël caràter ëd na dansa gueriera e ëd sedussion mentre ël RONDEU a-i era originariament na dansa sacra.

 

    La FARANDOLA, dansa provensal për ecelensa, a-i era balà ai temp mach da j’òm, che a formavo un serpenton dal moviment flessuos e circolar, sìmbol ëd druensa e fertilità. Ël prim òm dla fila a rapresenta ël destin che a guida tuti j’àit.

​

    Le danse tipiche dle vaj piemontèise a son anvece la CORENTA, che a veul dì "tempesta" an lenga séltica antica, spantià ansema a le danse rinassimentaj e present con pass divers ant ij vari pais, e ël BALÈT, cò chièl con schemi sempre diferent.

​

​   Ël BRANDO a deriva da l'antica lenga Franca e a l’é ancora adess un vocabol viv ant la Lenga Piemontèisa. A veul dì "bogessi sensa mai fërmessi, come le lengue dla fara ant ël feu".

​

​

 

​