La ribeba a l'é n'ëstrument musical, classificabil come idiòfon a pissigné, spantià an tut ël mond e certament a l'é un tra ij pì antich. A l'é fàit da na lamela vibrant, butà an vibrassion con ël dil, e da un tlé, che a ven postà ansima ai dent mes duvert.

    Sò area ëd diffusion tradissional a l'é tuta l'Eurasia e part dl'Oceania, mentri an America e an Africa a l'é rivà con ël colonialism e ël comersi.

     Lo strument a riva an Europa ant l'età 'd mes e sùbit a ven n'ogét fabricà (e comercialisà) an gran nùmer ëd tòch da fré ëd borgà, magnin ambulant e ëdcò fàbriche vere e pròprie. Un-a ëd coste a-i era present an Valsesia (Tseschrutol), ant ël Piemont nòrd-oriental, tra la fin dël Sécol XV (ël prim document che a n'atesta la presensa a l'é dël 1524) e la fin dël Sécol XIX riguardand vàire frassion dla val, dzortut ant ij comuni ëd La Riva (Riifu) e La Mòja (In d'Molliu). La produssion anual a rivava a pì che ën milion e mes dë strument e la vendita a riguardava nen mach tuta l'Europa ma cò l'America. L'ùltim fré ëd ribébe a meuirerà ëd veciaja an prinsipi dël Sécol XX sensa pì tramandé costa tradission.

     An Austria e pì precisamente ant ël pais ëd Mòlln, a l'é ancora ancheuj ativa na produssion ormai mach  pì industrial ëd ribébe, antica squas come cola an Valsesia (ij primi document a rivo al Sécol XVII), che a fàbrica jë strument discretament bon che soma tùit abituà a treuvé ant ij negòssi ëd mùsica.

     Musicalment anche an Piemont la ribeba a l'é stàita usà fin a la metà dël Sécol XX ant la mùsica tradissional come strument për balé, për compagné ël cant, opura come a dis ël nòm medesim për soné stand da sol.

     An squas tùit ij pòst anté che lo strument a l'é stàit usà, as costumavo ëd cofnèt fàit a pòsta, squas semper an bòsch e sovens con decorassion ëd lusso, per protege e porté lo strument.

    Mentre al Nòrd Italia lo strument a l'é sparì da l'uso tradissional, an Italia la ribeba a l'é ancor ancheuj motobin usà an Campania, Sicilia e Sardegna, anté che a l'é possibil treuvé vàiri sonador e ëdcò ëd fré che a lo fàbrico. 

    Anvece an Piemont al moment a l'é ativ ant ël bielèis ël fré giovo Luca Boggio, che a fàbrica sia strument ëd sò creassion che riprodussion fidele dj'antich modej valsesian.

​

Ël museo a ringrazia ël Dr. Alessandro Zolt, autor dl'anteressant test arportà belessì dzora. Gené 2022.

​Për aprofondì l'argoment: Alberto Lovatto e Alessandro Zolt, La ribeba in Valsesia nella storia europea dello scacciapensieri, LIM, Lucca, 2019.

​